27 sep, 11:33
2017
Vakredactie
Verzorging
van Doesburg BHV

Bijen- en wespensteek, symptomen en behandeling

In Nederland komen veel bijen voor. Bijen steken alleen wanneer zij zich bedreigd voelen. Het zijn vooral de zogenaamde wachterbijen die steken: dit zijn de bijen die de taak hebben hun volk te verdedigen. Een bijensteek geeft meestal alleen onschuldige, lokale verschijnselen. Soms treedt er een allergische of overgevoeligheidsreactie op die direct behandeld met worden.


Symptomen bijensteek

Een bijensteek is pijnlijk. Op het moment dat u wordt gestoken, voelt u een stekende, brandende pijn. Direct na de prik ontstaan irritatie verschijnselen. De huid rondom de steek wordt dik en rood. Bij sommige mensen ontstaat eerst een witte bult die later rood wordt. Bij een bijensteek blijft de angel in de huid achter en gaat de bij dood. De plaats van de steek is na het verwijderen van de angel vaak zichtbaar als een klein gaatje. Sommige mensen zijn overgevoelig (allergisch) voor bijensteken. De zwelling is vaak groter en er kunnen reacties op andere plaatsen van het lichaam ontstaan. De oogleden en de lippen kunnen bijvoorbeeld opzwellen. Soms kunnen bij een allergie ernstige algemene symptomen ontstaan, die direct behandeling vereisen.


Hoe ontstaat een bijensteek?

Bijen steken uit verdediging, dus op het moment dat zij zich bedreigd voelen. Via de angel spuiten ze gif in het lichaam. Wanneer de bij wegvliegt, blijft de angel die voorzien is weerhaken, achter in de huid. In de angel bevindt zich een gifzakje dat langzaam wordt leeggepompt in de huid, ook als de bij al is weggevlogen. Dit gif is verantwoordelijk voor de lichamelijke verschijnselen. De hoeveelheid gif die vrijkomt, is afhankelijk van de leeftijd van de bij en de tijd die de angel in de huid aanwezig blijft. Bij de meeste mensen veroorzaakt deze gifstof alleen lokale (op de plaats van de steek) verschijnselen en klachten. Bij sommige mensen geeft het afweersysteem een hevige reactie op het bijengif (allergie). Bij een allergie wordt het bijengif in het lichaam aan antistoffen gekoppeld. Deze koppeling veroorzaakt het vrijkomen van de stof histamine uit bepaalde cellen. De stof verspreidt zich via het bloed. Dit kan leiden tot ernstige ziekteverschijnselen, die directe medische behandeling vereisen.


Is het ernstig en wat kunt u verwachten?

Bij de meeste mensen verlopen bijensteken onschuldig en verdwijnen de verschijnselen snel. Een aantal mensen reageert echter gevoeliger op de steek en heeft last van meer klachten die langer aanhouden. Bij sommige mensen met een allergie voor het bijengif kunnen zich binnen een kwartier na de steek ernstige verschijnselen voordoen. Zij moeten dan ook zo snel mogelijk contact opnemen met een arts. Een dergelijke allergie kan overigens nooit bij een eerste bijensteek optreden.


Wanneer naar de huisarts?

Wanneer één van de volgende situaties op u (of iemand anders) van toepassing is, is het belangrijk dat u direct medische hulp inroept door het bellen van alarmnummer 112:

u bent overgevoelig voor bijensteken en u hebt geen noodmedicijnen bij zich

na de steek treden moeilijkheden met de ademhaling op (benauwdheid, kortademigheid, piepen)

u wordt onwel of dreigt het bewustzijn te verliezen; (dit zijn ernstige symptomen en ontstaan vrijwel altijd binnen een kwartier na de steek)

Wanneer een van de volgende situaties van toepassing is, is het belangrijk dat u contact opneemt met de huisartsenpraktijk:

u bent gestoken in de neus, mond, keel, hals of tong

na de steek ontstaan zwellingen op andere plaatsen dan waar u gestoken bent;

u hebt jeuk over het gehele lichaam

u hebt rode uitslag over het hele lichaam

u krijgt koorts

u hebt andere verschijnselen waarover u zich zorgen maakt

Als uw huisarts een allergie vermoedt, kan hij besluiten bloedonderzoek te laten doen. In het bloed kunnen de allergische antistoffen aangetoond worden. Bij een allergie voor bijensteken kan de huisarts besluiten u adrenaline (EpiPen®) voor te schrijven voor noodsituaties. Dit medicijn moet met een injectie toegediend worden. U krijgt instructie hoe u dat bij uzelf moet doen. Ook is het mogelijk dat uw huisarts u verwijst naar een allergoloog voor immunotherapie. Bij immunotherapie wordt door het regelmatig toedoen van kleine beetjes bijen-eiwit de allergische reactie verminderd. Het resultaat van de behandeling is goed, maar het risico van een allergische reactie tijdens de behandeling is groot.


Wat kunt u er zelf aan doen?

Bent u gestoken door een bij, dan kunt u een aantal dingen doen om de klachten tot een minimum te beperken.

Angel verwijderen 

Verwijder zo snel mogelijk de angel van de bij. Ook nadat de bij is weggevlogen, blijft de angel doorgaan met het pompen van gif. Verwijder een angel heel voorzichtig, het liefst door het uit de huid te krabben. Dit kunt u doen met uw nagel of met een uitgegloeide naald. Wanneer u de angel beetpakt en eraan trekt, is de kans groot dat u het gifzakje leeg drukt, waardoor er onnodig veel gif in uw huid terechtkomt. Desinfecteer na het verwijderen van de angel, de huid zo mogelijk met een desinfecterende vloeistof (jodium of alcohol).

Koelen

U kunt de plaats van de steek koelen met natte doeken, een ijskompres of bijvoorbeeld een met een handdoek omhuld koelelement. Bent u gestoken in uw mond, dan kunt u iets kouds in de mond nemen.

Smeren

De klachten van een bijensteek kunt u met een aantal middelen verlichten. Dergelijke producten zijn verkrijgbaar bij de drogist en de apotheek. Laat u, met name wanneer u het middel wilt gebruiken voor een kind, adviseren door uw apotheker.


Algemene adviezen en voorzorgsmaatregelen

U kunt proberen om bijensteken zoveel mogelijk te voorkomen door de volgende maatregelen te nemen:

wees voorzichtig als u buiten eet. Wanneer u buiten eet of drinkt, kunt u het eten het beste goed afdekken en voor elke hap of slok die u neemt, controleren of daar geen bij op zit. Laat uw kinderen nooit zonder toezicht buiten eten.

wees zuinig met het gebruik van sterk geurende parfums, zepen en andere huidverzorgingsproducten. Bijen worden hierdoor aangetrokken. Dit geldt ook voor de geur van transpiratievocht.

niet naar bijen slaan. Hierdoor worden de bijen agressiever en de kans op steken wordt groter.

Bent u overgevoelig of allergisch voor bijengif, dan is het raadzaam om aanvullende voorzorgsmaatregelen te treffen. Draag iets bij u (bijvoorbeeld een medaillon) waarop vermeld staat dat u overgevoelig/ allergisch bent voor bijensteken. Zorg verder dat u altijd uw medicijnen bij zich hebt.

Is uw kind overgevoelig/allergisch voor bijengif, breng dan de mensen uit zijn of haar directe omgeving hiervan op de hoogte en instrueer ze eventueel over het toedienen van de medicatie bij uw kind. 


Symptomen van bijen- en wespensteek

Een bijen- en wespensteek is pijnlijk. Op het moment dat je wordt gestoken, voel je een stekende, brandende pijn. Direct na de prik ontstaan irritatie verschijnselen. De huid rondom de steek wordt dik en rood. Bij sommige mensen ontstaat eerst een witte bult die later rood wordt. Een bijensteek op de hals, gezicht, oren, oogleden en lippen geeft een grote zwelling. Een steek in of op de keel kan een zwelling veroorzaken die de luchtpijp dichtdrukt en verstikking kan veroorzaken. Er moet dan direct contact met de hulpdiensten gezocht worden.

 

Allergische reactie op een bijensteek en/of wespensteekEen allergische reactie kan in het meest ernstige geval een anafylactische shock leiden. Symptomen van een anafylactische shock zijn:

– Galbulten

– Ernstige zwelling van de huid

– Roodheid

– Diarree

– Misselijkheid

– Braken

– Bloeddrukdaling

– Duizeligheid

– Bewusteloosheid

– Zwelling van de tong, waardoor verstikking kan optreden

– Constrictie van de luchtpijp, waardoor verstikking kan optreden

– Blauwkleuring van de huid (cyanose)

Bij twijfel moet direct contact gezocht worden met de hulpdiensten.

 

Behandeling bijen- en wespensteek

* Wanneer de angel van de bij nog in de huid steekt, kun je deze eruit halen.

* Zodra de angel eruit is, kun je de plaats van de steek koelen met ijs. Hierdoor zakt de zwelling, jeuk en pijn af.

* Zodra de steekplaats erg dik wordt, moet je naar de huisarts.

* Wanneer het slachtoffer in zijn of haar mond/keel is gestoken, moet je direct naar het ziekenhuis of huisarts gaan. Laat daarnaast het slachtoffer zuigen op een ijsblokje of waterijsje, hierdoor wordt de zwelling minder.

Bij een lokale reactie is verder geen behandeling nodig.


Bron: https://www.dokterdokter.nl/