01 jan, 12:38
2017
Vakredactie
Verzorging
Nelleke Louwerse

Thuiszorg in het asielzoekerscentrum

Het woord ‘thuis’ heeft niet voor iedereen dezelfde betekenis. Voor sommige mensen is de plek waar zij verblijven tijdelijk hun thuis. Dat geldt bijvoorbeeld voor asielzoekers. Thuiszorg Pantein is er ook voor mensen met een bijzonder thuis. Medewerkers Marlies, Maria en Anne vertellen over de zorg die zij bieden in het asielzoekerscentrum.

Thuiszorg Pantein verleent al ongeveer 15 jaar zorg in het asielzoekerscentrum (AZC) in Grave. Marlies komt er sinds 2006: “De zorg is hetzelfde maar de omstandigheden zijn anders. Het gaat niet alleen om de technische handelingen, ook algemene ontwikkeling speelt een rol. Bij asielzoekers moet je wat meer moeite doen om de mensen te begrijpen, niet alleen wat taal betreft, maar ook hun achtergrond.”

Maria werkt graag in het AZC: “Ik verdiep me ook altijd in het land van herkomst en de cultuur, probeer begrip te krijgen voor de situatie van de asielzoekers. Dat hoeft niet zo uitgebreid, maar dat doe ik omdat ik dat leuk vind. Bovendien voorkom je dan dat je goedbedoeld verkeerde dingen zegt, zoals die keer dat ik ‘salaam alaikum’ zei tegen Egyptaren die christenen bleken te zijn en geen moslims, zoals ik had gedacht.”

Maria laat een agenda zien, bedoeld voor een cliënt afkomstig uit Angola. Op de voorkant heeft ze een papiertje geplakt met zinnen in het Nederlands en Portugees, met dank aan Google Translate. Na het lezen weet je welke stappen je moet zetten als je met de bus van het AZC naar het ziekenhuis wilt. “Omdat hij Portugees spreekt communiceren we in steenkolen Engels en met handen en voeten” vertelt ze. “Waar we vaak tegenaan lopen is dat het nogal eens mis gaat met afspraken. Het duurt even voordat ze het Nederlandse systeem begrijpen en weten dat je niet zomaar het ziekenhuis kunt binnenlopen, vandaar deze agenda. Binnenkort heeft hij een afspraak en is hij beter voorbereid. Straks gaan we bij hem langs en krijgt hij de agenda.”

Medische screening Als asielzoekers in het AZC aankomen krijgen ze eerst een medische screening. Mensen hebben bijvoorbeeld open tuberculose en moeten daarvoor behandeld worden. Wij helpen met het verstrekken van de medicijnen. Eenmaal in het AZC kunnen ze met zorgvragen terecht bij het Gezondheidscentrum Asielzoekers (GCA), een soort huisartsenpost op het terrein. Waar nodig schakelen zij de huisarts of Thuiszorg Pantein in.

Anne: “Als wij een melding krijgen gaat een van onze medewerkers er heen voor een gesprek. Zo’n gesprek kan best lastig zijn vanwege de taalbarrière. We maken vaak gebruik van de tolkentelefoon. Daarnaast zijn mensen vaak angstig en moet je hun vertrouwen winnen; dat vraagt tijd en geduld. Meestal gaat het na een paar dagen beter. Ze denken dat we allemaal dokters zijn omdat we een uniform dragen. ‘Mama doctor’ noemen ze ons. Het fenomeen thuiszorg kennen ze meestal niet vanuit hun vaderland.”

Zorg in het AZC Thuiszorgmedewerkers komen in het AZC voor wondverzorging, om te zwachtelen, om medicijnen te verstrekken maar ook voor persoonlijke verzorging zoals wassen, aankleden en douchen. Je hebt te maken met mensen die depressief of passief zijn door trauma’s of stress. Sommige mensen hebben gruwelijke dingen meegemaakt, zoals geweld, moord of verkrachting. Dan is er veel geduld nodig. In de tien minuten die je hebt om medicijnen te verstrekken, heb je ook aandacht voor de sociaal emotionele kant. Intussen moet je inschatten hoe serieus de klacht is. Vooral bij psychische problemen en verslaving is dat vaak lastig.

“Het doet wat met je” Er zijn vaak schrijnende gevallen. Zo is er een Armeense jongen van 23, nierpatiënt. Vier keer per week gaat hij met de taxi naar het ziekenhuis voor nierdialyse. Hij is echt alleen en heeft begeleiding nodig, anders wordt hij slordig met medicijnen. Als hij terug moet naar Armenië is het de vraag hoe het met hem afloopt. Ook is er een Chinese vrouw met een kind met Downsyndroom waarvan de darmen moeten worden gespoeld. De aandoening wordt niet geaccepteerd in het land van herkomst. Ze verblijven hier maar hebben geen status en kunnen weer worden uitgezet. “Dat doet wel wat met je”, zegt Maria. “Of ze hier nou terecht zijn of niet, ze hebben zorg nodig. Je pikt veel gevoelens op van de mensen die altijd bezig zijn met wachten en procedures.”

Maatschappelijk betrokken De zorg is hetzelfde, maar de omstandigheden zijn anders. Als thuiszorgmedewerker moet je over een gezonde dosis geduld en maatschappelijke betrokkenheid beschikken. Tegelijkertijd moet je in staat zijn om ingrijpende verhalen ook weer los te laten en professionele afstand te bewaren. Juist dat is wat het werk zo boeiend maakt.

Dankbaar Op de vraag wat de meeste indruk heeft gemaakt bij het werken op het AZC antwoordt Marlies: “Dat mensen ondanks alles toch positief blijven. Er is een man die zijn eigen winkeltje is begonnen. Hij kocht spullen in de supermarkt en verkocht die door aan andere asielzoekers. Een brood verkocht hij door met 25 cent winst en zo had hij zijn eigen handeltje. Voor moeders met kleine kinderen een uitkomst, omdat ze dan niet naar de winkel hoefden.

Anne valt bij: “Je krijgt vaak lekker eten, de mensen zijn heel gastvrij, het ruikt er altijd heerlijk. Ik vind het leuk om inzicht te krijgen in de achtergrond: hoe zit het nou precies met de Koerden en Syriërs, hoe liggen de verhoudingen”.

“Sommige mensen zijn zo dankbaar”, vertelt Maria, “Ik ben heel blij met jouw hulp. Als jij mijn vrouw was, dan zou ik je kussen vanaf je tenen tot je hoofd” kreeg ik te horen.